8 Soruda San Marco Bazilikası

Venedik büyüleyici kanalları, köprüleri, meydanları, kanal kıyısındaki dönemin aristokratlarının malikane ve sarayları, kiliseleri ve katedralleri ile ünlü. Ancak burada iki yapı var ki çoğu turist özellikle bunlar için Venedik’i ziyaret ediyor. Venedik gezilecek yerler listesinin de önemli duraklarından olan yapılardan bir tanesi daha önce bir başka yazıda detaylı anlattığım Dükler Sarayı iken diğeri de hemen yanındaki etkileyici San Marco Bazilikası.

Tarihi Venedik’in tarihiyle paralel ilerleyen, ilk inşa edildiğinden bu yana şehrin en önemli kilisesi olmayı sürdüren San Marco Bazilikası bir Venedik turunda mutlaka ama mutlaka uğramanız gereken bir durak. Bu yazıyı da gitmeden önce kiliseyle ilgili biraz bilgi edinmek isteyenler için yazmaya karar verdim. Hadi uzatmadan başlayalım o zaman…

Bu arada Venedik hakkında daha detaylı bilgi edinmek isterseniz sitemizdeki Venedik gezi rehberi yazısını okuyabilir, bu şehre bir seyahat düşünüyorsanız yeme içmeden konaklamaya kadar her detayı planlayabilirsiniz.

1. San Marco Bazilikası hakkındaki ilginç gerçekler nelerdir?

San Marco Bazilikası’nı hakkıyla gezebilmek için gereken bilgilerden önce, buraya dair sıradışı, ilginç gerçeklere de bir göz atalım mı?

San Marco Venedik’teki ne en eski, ne de en büyük ibadethane. Kentin eski ibadethanesi San Giacomo di Rialto iken, en büyüğü ise San Giovanni e Paolo. “Peki neden bu kadar önemli” diye sorarsanız, işte bu yazı bunu cevaplamak için var. 

Bazilika son derece değerli eserlerle dolu. Ama hiçbiri alın bir Bizans sunağı olan Pala D’oro ile yarışamaz herhalde. 1300 adet inci, 300 zümrüt 300 safir, 400 granat, 100 ametist, yakut ve topaz içeren Pala D’oro dünyadaki en değerli hazine de sayılabilir.

Bazilika içerisindeki altın renkli mozaikler gerçek altından yapılmış. Bazilika elbette Aziz Markus ve tanrıya adanmış bir ibadethane ancak dönemin Venedik’inin ne kadar zengin olduğunu göstermekten de kaçınmamışlar.

Yazının devamında da anacağımız 828 yılında bu lokasyona inşa edilmiş olan ilk kilise aslında Aziz Markus değil, başka bir aziz olan San Theodore için yapılmış. Tabii Aziz Markus’un naaşının kaçırılması ve Venedik’e getirilmesi ile başlayan süreç bu ibadethanenin Aziz Markus (San Marco)’ya adanması ile sonuçlanmış.

Son olarak, San Marco Bazilikası’nın yer aldığı San Marco Meydanı’nda sakın ama sakın merdivenlere, banklara, herhangi bir yere oturup bir şeyler yiyip, içmeyin. 100 ila 200 Euro arasında değişen cezası var. Meydanın temizliği ve hijyenini sağlamak amacıyla koyulan bu kural Venedik Kenti resmi web sitesinde de belirtilmiş.

2. San Marco Bazilikası hakkında bilgiler nelerdir?

San Marco Meydanı‘nda yer alan San Marco Bazilikası –ziyaret ettiğinizde mutlaka siz de fark edersiniz- İtalya‘daki diğer tüm kilise ve bazilikalardan farklı. Hatta bir İtalyan kilisesinden çok İstanbuldakiler’e benzediğini düşünebilirsiniz.

Zira San Marco Bazilikası (aslında bugün gördüğümüz, aynı yerdeki kiliselerden üçüncü ve en sonuncu olanı) İstanbul’daki Kutsal Apostles Kilisesi örnek alarak yapılmış.

Yalnız “bu Kutsal Apostles Kilisesi ne ola ki” demeyin, çünkü artık yok. 4. YY’da yapılmış olan ve Ayasofya’dan sonra kentin ikinci büyük kilisesi olan Kutsal Apostles İstanbul’un fethinden birkaç yıl sonra camiye çevrilmiş ve bugün hepimizin bildiği (ya da en azından duyduğu) Fatih Camii olmuş. Evet, ünlü San Marco Bazilikası bizim Fatih Camii’nin eskiden kilise olan halinin bir kopyası.

Katolik Hıristiyanlık’ın kalbinde, Rönesans stilinin damgasını vurduğu tarihi yapılar arasında Ortodoks Bizans stili San Marco gerçekten de hem şaşırtıyor, hem de göz kamaştırıyor. O yüzden gelin birlikte bu bazilikanın önce tarihçesine, sonra da içinde ve dışında neler göreceğinize bakalım.

3. San Marco Bazilikası tarihçesi nasıl?

Aslında ilk San Marco Bazilikası daha küçük ve mütevazi bir kilise olarak aynı yerde 828 yılında yapılmış, ki bu kiliseyi inşa etme sebebi de Aziz Markus’un İskenderiye’de kaçırılan naaşını defnetmekmiş.

Ancak bu kilise 976 yılındaki yangında tamamen yıkılmış. Yerine yapılan ve yine mütevazi olan ikinci San Marco Bazilikası da 1063 yılında özellikle yıkılmış. Çünkü o dönemde Venedik Cumhuriyeti politik ve ekonomik anlamda giderek zenginleşmeye başlamış ve bu gücü dosta düşmana göstermek için de aynı yere daha görkemli bir kilise yapmak istemişler.

İşte bugün gördüğümüz bazilikanın yapımı 1094 yılında tamamlanan üçüncü ve son yapı. Tabii ki sonrasında da kiliseye eklemeler yapılmış, çeşitli restorasyonlar geçirmiş.

1807 yılına kadar resmi törenlerde Venedik Dükü’nün (yani şehrin yöneticisi) özel şapeli olarak kullanılan bazilika bu tarihten sonra şehir katedrali ilan edilmiş.

4. San Marco Bazilikası mimarisine dair detaylar nelerdir?

76,5 metre boyunda ve 62,5 metre genişliğinde olan San Marco Bazilikası 8 bin metrekare mozaikle süslü. Başka bir deyişle, neredeyse Buckingham Sarayı büyüklüğünde mozaiklerle işli bir alan diyebiliriz. Ki San Marco çok da büyük bir ibadethane sayılmaz bile.

Büyük kısmı 6 ve 11. YY’lar arasında Bizans İmparatorluğu’ndan getirilen 500’den fazla kolon da bu çok da büyük olmayan ibadethaneyi olduğundan daha büyük ve gösterişli kılan detaylardan.

San Marco Bazilikası’nı olduğundan daha büyük gösteren bir diğer detay ise kubbeleri. Aslında Venedik büyük yapılar açısından uygun bir şehir sayılmaz. Ancak zenginliklerini de göstermek için Venedikliler bazı göz aldatmacalarına sık sık başvurmuşlar ki bunlardan biri de San Marco Bazilikası’nın kubbeleri. Şöyle ki:

Bazilikayı süsleyen 5 kubbe ince bir kurşunla kaplanmış ahşap yapılar şeklinde. İçleri ise boş. Evet bomboş. Bazilikanın içinden yukarıya doğru, kubbelere baktığınızda ise çok daha alçak bir kubbe göreceksiniz, ki o kısım da boşluğun altında kalan, mozaiklerle süslenmiş kısım. Zaten kubbelerin dışarıdaki yüksekliği 43 metre iken, içeriden yüksekliği 28 metre.

5. San Marco Bazilikası içerisinde görülmesi gereken neler var?

San Marco Bazilikası’nın İstanbul’daki bir kilisenin benzeri olarak yapıldığını söylemiştim. Yapı aslında bir Yunan haçı (tüm kolları birbirine eşit bir haç, başka bir deyişle + işareti) şeklinde. Ancak bu dışarıdan belli olmuyor, bazilikanın içine girince fark edebilirsiniz.

Bizans stili mimaride yaygın olduğu üzere haç kollarında dört ve kesişim yerinde de bir olmak üzere toplam 5 kubbesi var.

İçi ve dışında toplam 4000 metrekare alanı kaplayan eşsiz mozaikleri ise San Marco Bazilikası’nın bir başka dikkat çekici yönü. Aslında kiliseyi bölümlere ayırarak bahsetsem belki daha net olur. Hadi bu şekilde devam edelim…

San Marco Bazilikası Dış Cephesi

Sütunlar arasındaki kemerleri ile dalgalı bir görünüm yaratan San Marco Bazilikası ön cephesini özellikle gün batımında seyretmelisiniz. Çünkü buradaki varak mozaikler güneşin son ışınlarında nefes kesici bir şekilde parlıyor.

Cephe Aziz Markus‘un yaşamından hikayeler tasvir eden mozaikler, Mısır sütunları, sütunların ortasındaki taç kapının oymaları ve az önce de bahsettiğim mozaiklerle süslü.

İkinci katın cephesinde ise Venedik Dükü’nün resmi törenleri izlediği balkon ve İstanbul’dan getirilen Aziz Markus‘un atlarının heykelleri ile süslü. Tabii burada sergilenen atlar kopya, orijinalleri içerideki Marciano Müzesi‘nde sergileniyor.

Ön cephenin ortasında ve en üstündeki Aziz Markus ve Melekler Heykeli‘nin 15. YY’dan, bu cepheyi süsleyen fresklerin ve mozaiklerin 17. YY’dan, taç kapı girişini süsleyen oymalı süslerin de 13. YY’dan kaldığı biliniyor.

San Marco Bazilikası Giriş Holü (Atrium)

Taçkapı’dan kiliseye ilk girildiğinde görülen giriş holü de mozaikler, heykeller ve kabartmalarla süslü. Bazı turistler pek de dikkat etmeden giriş holünden hızlıca geçerek kilisenin içlerine gidiyor ancak siz biraz duraksayıp etrafa bakarsanız renkli mermer zemini, 12. ve 14. YY’dan kalma, İncil’den hikayelerin betimlendiği mozaikleri göreceksiniz.

San Marco Bazilikası Kubbeleri

San Marco Bazilikası’nın kubbelerinin eteklerinde yan yana sıralanmış küçük pencereler göreceksiniz. Bu pencereler Bizans stili mimaride çok yaygın ve burada da kullanılmış. Ve pencerelerden güneş ışığı girdiğinde de kubbeler sanki ışıktan bir kolye ile çevrelenmiş gibi duruyor.

Ki bu ışık oyununun kilisenin içerisindeki altın mozaikleri çok daha görkemli gösterdiğini de söylemek istiyorum.

Bazilikada toplam 5 kubbe bulunduğundan bahsetmiştim ve bunlardan üçü diğerlerinden önemli ölçüde ayrılıyor. Pentecost Kubbesi en son yapılan, Kutsal Ruh’un bir güvercin formunda resmedildiği mozaikleri ile biliniyor.

Ortadaki Göğe Yükseliş Kubbesi ise yıldızlar arasında gezinen İsa Mesih figürünün etrafında dönen meleklerin tasvir edildiği, 13. YY’dan kalma mozaiklerle süslü.

Peygamberler Kubbesi ise üzerindeki mozaikler kadar altındaki hazinelerle de ünlü. Burada üzeri 2000’ün üzerinde zümrüt, yakut, inci ve safirle süslü Altın Sunak (Pala D’Oro) yer alıyor.

Ve aslında görenlerin ağzını açık bırakan bu zenginlik çoğu turistin de San Marco Bazilikası’nda özellikle görmeye çalıştığı detaylardan biri. Yalnız bu kısım için 3 Euro giriş ücreti ödemek gerekiyor.

San Marco Bazilikası Mozaikleri

San Marco Bazilikası’nın zemini, kubbeleri ve duvarları mozaiklerle süslü. Altın zemin renginin hakim olduğu mozaikler çeşitli tarihlerde işlenmiş ve İncil’den hikayeler ve bazı kısımlarda Aziz Markus’un hayatından sahnelerle süslenmiş.

İlk mozaikler muhtemelen İstanbul’dan getirilmiş ancak sonrasında Venedikli sanatçılar bu tarzı uygulamaya devam etmişler. Hatta sonrasında Rönesans’ın ustalarından Tintoretto, Tiziano, Veronese gibi Venedikli sanatçılar da bazı mozaikleri yapmışlar.

Mozaiklerin en güzelleri Göğe Yükseliş Kubbesi‘nde ve Pentecost Kubbesi‘nde yer alanlar. Ancak ana giriş holünde (Atrium) Taç Kapı’nın iki yanında bulunan aziz figürlerinin betimlendiği mozaikler de hem en eski, hem de en güzellerden.

San Marco Bazilikası Hazine Dairesi

Altın, gümüş ve dönemin diğer değerli madenlerinden yapılan, çoğunluğu Bizans’tan getirilen eşyaların saklandığı Hazine Dairesi de ziyarete açık olan bölümlerden. Burada 100’den fazla kutsal emanet de saklanıyor. Daha net olmak gerekirse toplam 283 adet altın, gümüş ve cam sanat eseri ve dekoratif obje sergileniyor.

Marciano Müzesi

Girişi Atrium‘dan çıkan merdivenlerle başlayan, San Marco Bazilikası’nın üst katındaki Marciano Müzesi aslında ilk olarak 19. YY sonlarında açılmış, bir süre müze kapalı olsa da sonradan tekrar ziyarete açılmasına karar verilmiş.

Müzede genel olarak bazilikanın sahip olduğu daha çok din temalı sanat eserleri, el yazmaları, bazı mozaikler ve İran halıları sergileniyor.

6. San Marco Bazilikası nerede ve nasıl gidilir?

San Marco Bazilikası, San Marco Meydanı‘nın kuzeydoğusunda, Dükler Sarayı‘na bitişik bir yapı. Haliyle ulaşım da çok kolay.

Büyük Kanal‘da seyahat eden vaporettolardan birine binerek San Marco, Giardinetti, Vallaresso veya San Zaccaria Durakları’nın herhangi birinde inmeniz, Doge’s Palace veya St Mark’s Basilica tabelalarını takip ederek 1-2 dakika yürümeniz yeterli.

Venedik’teki konaklama alternatiflerini, turistik konaklamaya uygun bölgeleri ve bu bölgelerin özelliklerini öğrenmek için Venedik’te nerede kalınır? yazımızı okumanızı öneririz.

7. San Marco Bazilikası güncel giriş ücretleri

San Marco Bazilikası’nda ana kiliseye giriş ücreti turistik ziyaretlerde 3 Euro, ki çok yakın bir tarihe kadar giriş ücretsizdi. Şu an 3 Euro ödemek gerekiyor. Bunun dışında bazilikanın bazı bölümlerine giriş de ayrıca ücretli. Şu şekilde:

Pala D’oro 5 Euro, müzeye giriş 7 Euro ve çan kulesine giriş 10 Euro. Tamamında 6 yaşından küçük çocuklar için giriş ücretsiz.

San Marco Bazilikası biletini önceden almak, bilet kuyruğunda beklememek isterseniz size önerim ise:

Tur Tavsiyesi

Rehberli San Marco Bazilikası ve Dükler Sarayı Turu: Girişte uzun kuyruklarda beklemeden, bazilikayı ve hemen yanındaki Dükler Sarayı’nı rehberinizden bilgi de alarak hem hızlı hem de detaylıca gezebileceğiniz turu almış olan 4 bine yakın kullanıcı 4,6 puan vermiş.

Tur programına rehberlik dışında San Marco Bazilikası’na, müzeye, Dükler Sarayı’na, sarayın hapishane kısmına ve Ahlar Köprüsü’ne giriş ücretleri de dahil.

8. San Marco Bazilikası ziyaret gün ve saatleri

San Marco Bazilikası Pazar hariç her gün 09:30 – 17:15 arası ziyarete açık. Pazar günleri ise giriş 14:00’de başlayıp aynı saatte sonlanıyor.

Kiliseye girişte fazla dekolte giyinmemek gerekiyor ve büyük çanta, valiz gibi eşyaları içeri almıyorlar. Eğer yanınızda böyle büyük bir çanta varsa köşedeki Ataneo San Basso Emanet Bagaj‘a bırakabilirsiniz.

San Marco Bazilikası hakkında genel bilgiler kısaca bu şekilde. Venedik gezinizde ihtiyacınız olabilecek diğer önemli bilgileri Venedik gezi rehberi, Venedik’te ne yapılır?, Venedik’te ne yenir? ve Venedik havaalanı ulaşım rehberi başlıklı yazımızda bulabilirsiniz.